Yazı Boyutu
Epiretinal membran (ERM) aynı zamanda yaygın olarak selofan makülopati veya maküler pucker olarak anılır ve avasküler (kan damarı az olan veya hiç olmayan) yarı saydam retinanın iç yüzeyinde oluşan fibro-selüloz zarlardır. En sıklıkla çok küçük şikayetlere neden olurlar ve kolayca gözlenebilmektedirler ancak bazı durumlarda ağrısız görme kaybı veya görsel bozulmaya neden olabilirler. Genel olarak ERM'ler retinanın merkezi kısmı olan ve okumak ve yüzleri tanımak için kullanılan ince ayrıntıları ayırt etmemize yardımcı olan makülayı etkilediğinde şikayetler artar.
Semptomlar (Şikayetler)
ERM'li hastaların çoğunda belirti yoktur; ERM tesadüfen oküler koherans tomografi (OCT) gibi retinal görüntüleme yöntemlerinde veya göz dibi muayenesinde bulunur. Bu gibi durumlarda hastalar tipik olarak normal ya da neredeyse normal görme özelliğine sahiptir. Bununla birlikte ERM yavaş yavaş ilerleyebilir ve etkilenmeyen gözü kapatarak daha iyi algılanabilen belirsiz bir görsel bozulmaya neden olabilir.
Hastalar özellikle diğer göze kıyasla "dalgalı" veya "çarpık" görünen pencere panjurları veya kapı çerçevesi gibi normal düz olan şekillerde görsel bozulmaya neden olan metamorfopsiyi fark edebilirler. İleri vakalarda bu ciddi görme azalmasına neden olabilir. Daha az yaygın olarak ERM çift görme, ışık hassasiyeti veya gerçekten daha büyük veya daha küçük görünen görüntülerle de ilişkilendirilebilir.
Sebepler
ERM'lerin nedeni glial hücreler olarak adlandırılan bir hücrenin retinal yüzey üzerindeki membranöz bir tabaka içerisinden geçebildiği ve büyümeye başladığı retina yüzey tabakasındaki bir kusurdan kaynaklanmaktadır. Bu zar zamanla kasılabilir ve retinal çekintiye sebep olarak görme azalmasına veya çarpık görmeye neden olabilir.
Macular pucker'ın en yaygın nedeni gözü dolduran vitreus jelinin retinadan ayrıldığı arka vitreus dekolmanı adı verilen yaşlanmaya bağlı bir durumdur ve bu da uçuşmalara ve ışık çakmalarına neden olur. Arka vitre dekolmanı dışında özel bir neden yoksa ERM’ye idiyopatik (nedeni bilinmeyen) adı verilir.
ERM'ler daha önceki retinal yırtıklar veya retina dekolmanı, diyabetik retinopati veya venöz oklüzif hastalık gibi retinal damarsal hastalıklar ile bağlantılı olabilir. Ayrıca Göz travması sonrası, oküler cerrahiyi takiben ortaya çıkabilir veya göz içi iltihaplanma ile ilişkili de olabilirler.
Risk Faktörleri
ERM gelişme riski yaşla birlikte artar ve tetikleyen bir göz hastalığı olan kişilerde daha erken bir yaşta ERM gelişebilir. Bununla birlikte en yaygın ortak bulgu arka vitre dekolmanıdır. Çalışmalar 50 yaşın üstündeki hastaların % 2'sinde ve 75 yaş üstü hastaların % 20'sinde ERM bulguları olduğunu ve çoğu kişinin tedaviye ihtiyacı olmadığını göstermiştir. Her iki cinsiyet eşit derecede etkilenmektedir. Olguların yaklaşık % 10 ile % 20'sinde her iki gözde de ERM mevcuttur ancak şiddet dereceleri değişebilir.
Tetkikler
Çoğu ERM vakası rutin bir klinik muayene sırasında bir göz doktoru tarafından teşhis edilebilir. Oküler Koherans Tomografi (OKT) ERM'nin şiddetini değerlendirmek için kullanılan önemli bir görüntüleme yöntemidir. Bazen diğer altta yatan retinal problemlerin ERM'ye neden olup olmadığını belirlemek için floresan anjiyografi gibi ek testler kullanılır.
Tedavi ve Gidişat
Çoğu ERM ilk büyüme döneminden sonra oldukça sabit olduğu için görmeyi önemli ölçüde etkilemediği sürece basitçe izlenebilir. Nadir durumlarda membran aniden retinadan serbestleşir ve çekintiyi azaltıp görme düzelebilir. Bununla birlikte kontrol muayeneleri görme azalmasını ve / veya fonksiyonel kötüleşmeyi gösteriyorsa cerrahi müdahale önerilebilir.
ERM'leri tedavi etmek için göz damlaları veya beslenme takviyeleri yoktur. Vitrektomi adı verilen cerrahi prosedür tedaviyi gerektiren gözlerde tek seçenektir. Vitrektomi ile gözün beyaz kısmına küçük kesilerden girilir ve gözün içini dolduran vitreus sıvısı salin ile değiştirilir. Bu ERM'nin hassas forsepslerle ayırıldığı retinanın yüzeyine erişmeyi sağlar ve böylece maküla rahatlatılır ve buruşukluğu önlenir.
Vitrektomi ameliyatı yapılan hastalarda komplikasyon riski azdır yaklaşık olarak 100 hastanın 1'inde retina dekolmanı ve 2000 hastanın 1'inde cerrahiden sonra enfeksiyon gelişebilir. Ameliyattan sonra hastalarda katarakt gelişimi hızlanabilir.
Görme sonuçlarını etkileyen faktörler şunları içerir:
- ERM'nin bulunduğu süre
- Retinada oluşturduğu çekinti derecesi
- ERM'nin nedeni (İdiopatik ERM'ler daha önce retina dekolmanı veya retinal vasküler hastalıkları olan gözlerden daha iyi bir prognoza sahiptir)
ERM cerrahisi iyi bir başarı oranına sahiptir ve çoğu hastada vitrektomiyi takiben görme keskinliğinde artma ve çarpık görmede azalma sağlanmaktadır.